ምስጢረ ተክሊል

I. ትርጉም

ምስጢረ ተክሊሉ፡ መርዓትን መርዓውን ሓደ ናይ ምግባር ጸጋ ዘውህብን ሓድነቶም ዝባርኽን ቅዱስ ምስጢር እዩ። መውስቦ ሰብኣይን ሰበይትን፡ ከምቲ ናይ ክርስቶስን ቤተክርስቲያንን ዝኾነ ፍጹምን ቅዱስን ሓድነት ንኽህልዎ ዝቕድስ ምስጢር ድማ እዩ።   

እዚ ምስጢር እዚ ኣዝዩ ኣገዳሲ ምስጢር እዩ። ኪንዮ እቶም ክልተ ተጻመድቲ፡ ስድራቤት፡ መንግስትን ቤተክርስቲያንን ዝሳተፍዎ ምስጢር ድማ እዩ። ስለዚ ድማ ኣቃሊልካ ዝርአን ከይሓሰብካን ከየለለኻን ብታህዋኽ ዝእቶ ምስጢር ድማ አይኮነን።

II. እቲ ምስጢር ዝተጀመረሉ

1. ምስጢረ ተክሊል፡ እግዚአብሄር ባዕሉ፡ ኣብ ዘፍጥረት ዝጀመሮ ምስጢር ምዃኑ ዘጠራጥር የብሉን። “ኣምላኽ ድማ ብመልክዑ ሰብ ፈጠረ። ብመልክዕ ኣምላኽ ፈጠሮ። ተባዕታይን ኣንስተይትን ገይሩ ፈጠሮም። ኣምላኽ ከኣ ባረኾም። ኣምላኽ ድማ፡ ፍረዩን ተባዝሑን ንምድሪ ኸኣ ምልእዋን ምለኽዋን፡ ንዓሳ ባሕርን ነዕዋፍ ስማይን ኣብ ምድሪ ለመም ንዝብል ኩሉ እንስሳን ከኣ ግዝኡ፡ በሎም” (ዘፍ1: 27, 28)
   መጽሓፍ ቅዱስ ብዛዕባ ኣፈጣጥራ ሄዋን ብዝምልከት ክነግረና ከሎ ድማ፡ እግዚኣብሄር ኣምላኽ ድማ ነታ ኻብ ሰብኣይ ዝወሰዳ መሰንገለ፡ ሰበይቲ ገይሩ፡ ሰርሓ እሞ ናብቲ ሰብኣይ ኣምጽኣ” ይብለና . (ዘፍ. 2: 22)
2. ሓድሽ ኪዳን ክርስቶስ ነዚ ምስጢር እዚ ኣጽንዖ
   1. ኣብ መርዓ ቃና ዘገሊላ ብምርካብ (ዮሃ 2)
   2. ብስብከቱ፡ ነቶም ናብኡ መጺኦም ዝሓተትዎ ፈሪሳውያን ክምልሰሎም እንከሎ፡ ንሶም ክፍትንዎ ኢሎም ከምዚ ብምባል ሓተትዎ፡ “ፈሪሳውያን ድማ፡ ሰብኣይሲ ነታ ሰበይቱ ብዝዀነ ምኽንያት ኪፈትሓዶ ተፈቒድሉ እዩ፧ ኢሎም ኪፍትንዎ ናብኡ መጹ። መሊሱ በሎም፡ እቲ ካብ መጀመርታ ዝፈጠረ፡ ሰብኣይን ሰበይትን ገይሩ ፈጠሮም። ድማ፡ ምእንትዚ ሰብኣይ ነቦኡን ነዲኡን ይሐድግ፡ ምስ ሰበይቱ ኸኣ ይጣበቕ፡ ክልቲኦም ሓደ ስጋ ይዀኑ፡ ከም ዝበለዶ ኣየንበብኩምን፧ ደጊም ሓደ ስጋ እዮም እምበር፡ ክልተ ኣይኰኑን። ነቲ ኣምላኽ ዘጋጠሞስ፡ ሰብ ኣይፍለዮ።” (ማቴ. 19: 4-6)
   3. ገለ አቦታት ቤተክርስቲያን፡ ነዚ ምስጢር እዚ፡ ክርስቶስ ኣብተን ንደቀመዛሙርቱ ዝተራእየለንን ብዛዕባ መንግስቲ ኣምላኽ ዝነገረሎምን ኣርብዓ መዓልትታት እዩ መስሪትዎ ዝብል ርእይቶ ዝነበሮም ነበሩ፡ (ግብ 1: 3)

III. ዕላማታት መውስቦ

መውስቦ ሰለስተ ዕላማታት ኣለዎ

1. ምዕቃብን ምብዛሕን ዘርኢ ወዲ ሰብ “ኣምላኽ ድማ ብመልክዑ ሰብ ፈጠረ። ብመልክዕ ኣምላኽ ፈጠሮ። ተባዕታይን ኣንስተይትን ገይሩ ፈጠሮም። ኣምላኽ ከኣ ባረኾም። ኣምላኽ ድማ፤ ፍረዩን ተባዝሑን ንምድሪ ከኣ ምልእዋን ምለኽዋን፡ ንዓሳ ባሕርን ነዕዋፍ ሰማይን ኣብ ምድሪ ለመም ንዚብል ኵሉ እንስሳን ከኣ ግዝኡ፡ በሎም።” (ዘፍ. 1: 27,28) ብዝሒ ዕቤት ህዝቢ ማለት ድማ ብዝሒ ዕቤት ቤተክርስቲያን ማለት እዩ።
2. ኣብ ሞንጎ ሰብኣይን ሰበይትን ምትሕግጋዝ ንኽህሉ “እግዚኣብሄር ኣምላኽ ከኣ፡ ሰብኣይ በይኑ ኪኸውን ጽቡቕ ኣይኰነን፡ ንእኡ እትበቅዕ ደጋፊት ክገብረሉ እየ፡ በለ። (ዘፍ. 2: 18)
3. ድሕሪ ምእታው ሓጢኣት ናብ ዓለምን ውድቀት ሰብን ግን ካልእ ዕላማ ድማ ተጋህደ፡ ንሱ ኸአ፡ ንወዲ ሰብ ካብ ዝሙት ንምክልኻል  ድማ መውስቦ ተሰርዐ።

“ብዛዕባ እቲ ዝጸሐፍኩምለይ ግና ከምዚ እዩ፡ ሰብኣይ ኣብ ሰበይቲ እንተ ዘይቀረበ ጽቡቕ እዩ። ስለ ኻብ ምንዝርና ምርሓቕ ግና ነፍሲ ወከፍ ሰብኣይ ገዛእ ሰበይቱ ትሃልዎ፡ ነፍሲ ወከፍ ሰበይቲውን ገዛእ ሰብኣያ ይሃልዋ። ሰብኣይ ንሰበይቱ ዚግባኣ ይግበረላ፡ ከምኡውን ሰበይቲ ንሰብኣያ ትግበረሉ። ሰበይቲ፡ ሰብኣያ እምበር፡ ኣብ ገዛእ ስጋኣ ኣይትመልኽን እያ፡ ከምኡ ኸኣ ሰብኣይ፡ ሰበይቱ ደኣ እምበር፡ ኣብ ገዛእ ስጋኡ ኣይመልኽን እዩ። ንጸሎት ጊዜ ምእንቲ ኽትረኽቡ፡ ንጊዜኡ ብምስምማዕ ክልቴኹም እምበር፡ እቲ ሓደ ኻብቲ ሓደ ኣይፈለ። ብምኽንያት እቲ ንነፍስኹም ዘይምምላኽኩም ሰይጣን ምእንቲ ኸይፍትነኩም ከኣ፡ ከም ብሓድሽ ተራኸቡ። እዚ ግና ከም ፍቓድ እብል ኣሎኹ እምበር፡ ትእዛዝ ኣይኰነን። ኲሉ ሰብ ከምዚ ኸማይ ኪኸውን ምፈቶኹ ነይረ፡ ግናኸ እቲ ሓደ ኸምዚ እቲ ሓደውን ከምቲ ነፍሲ ወከፍ ካብ ኣምላኽ ናይ ጸጋ ወውህበቱ ኣለዎ። ንዘይተመርዓዉን ንሓያማትን ግና፡ ከምዚ ኸማይ እንተ ነበሩ፡ ጽቡቕ እዩ፡ እብል ኣሎኹ። ነፍሶም ኪመልኩ እንተ ዘይተኻእሎም ግና፡ ብፍትወት ካብ ምንዳድሲ ምምርዓው ይሐይሽ እሞ፡ ይመርዓዉ፡” (1 ቈረ. 7:1-9)

IV. እቲ ደጋዊ ምልክት

ኣብዚ ምስጢር እዚ ሰለስተ (ኣፍኣዊ) ደጋዊ ምልክታት ኣለው፡

1. መርዓውን መርዓትን ኣብ ቅድሚ ቤተክርስቲያን ቀሪቦም ብፍታዎም ይምርዓዉ ከምዘለዉን ቃልኪዳኖም አኽቢሮም ድማ ብሓባር ክነብሩ ምዃኖምን ዝህብዎ ምስክርነት፡  
2. እግዚአብሄር ነቲ መውስቦ ንኽባርኾ ብምእማን፡ ካህንን ህዝብን ብሓባር ዘብጽሕዎ፡ ጸሎት ስርዓተ ተክሊል፡
3. እቲ መርዓትን መርዓውን ዝቕብእዎ ዘይቲ ቅብኣት፡  

V. እቲ ዘይርአ ጸጋ

ናይዚ ምስጢር እዚ ኣገልግሎት፦

1. መውስቦ ንምቕዳስን፡ መንፈሳዊ ንምግባሩን፡  “መውስቦ ኣብ ኵሉ ኽቡር፡ እቲ መደቀስ ኣሚን ከኣ ዘይረኽስ ይኹን.” (ዕብ. 13: 4) “ፍቓድ ኣምላኽ እዚ እዩ፡ ቅድስናኹም። ካብ ምንዝርና ኽትርሕቁ እሞ፡ ከምቶም ንኣምላኽ ዘይፈልጡ ኣህዛብ ብፍትወት ትምኒት ዘይኰነስ፡ ነፍሲ ወከፍኩም ንሰበይቲ ኺዳኑ ብቕድስናን ክብርን ምሕላይ ኪፈልጥ፡ እዚ ፍቓድ ኣምላኽ እዩ።” (1 ተሰ. 4: 3,4)
2. ሰብ፡ኣይን ሰበይትን፡ ከም ዝምድና ክርስቶስን ቤተክርስቲያኑ ኪዳኖም ኣጽኒዖም ምእንቲ ክነብሩ ንምትብባዕ “ደጊም ሓደ ስጋ እዮም እምበር፡ ክልተ ኣይኰኑን። ነቲ ኣምላኽ ዘጋጠሞስ፡ ሰብ ኣይፍለዮ።” (ማቴ. 19: 6)
3. ሰብኣይን ሰበይትን ኣብ ሓድሕዶም እሙናት ኮይኖም ምእንቲ ክነብሩ

 

VI. ሓላፍነት ሰብኣይን ሰበይትን

 

1. ቅድሚ መርዓ
   1. ኣብዚ ምስጢር እዚ ይኹን ኣብ ካልኦት ምስጢራት፡ ጸጋ ክርስቶስ ክርስቲያን ንዘይኮኑ ክወሃብ ስለዘይግባእ፡  እቶም ዝምርዓዉ፡ ክልቲኦም ክርስቲያን ክኾኑ ይግባእ።  
   2. ክልቲኦም ኣባላት ኦርቶዶክስ ቤተክርስቲያን ክኾኑ ይግባእ። ሓዲኦም ኣባል እንተዘይጸኒሑ፡ ቅድም ኣባል ቤተክርስቲያን ክኸውን ይግብኦ።
   3. መውስቦ ዘኸልክል ስጋዊ ይኹን ካልእ መንፈሳዊ ዝኾነ ርክባት ክጸንሖም ኣይግባእን።  
   4. ናይ ክልቲኦም ስምረት ዘለዎ፡ ማለት፡ ክልቲኦም ብወለንታን ብፍቓድን ክምርዓዉ ይግባእ። ናይ ወለዲ ድሌት ጥራይ እኹል ኣይኮነን። እቲ ካህን ነቶም ተጻመድቲ ብውልቅን ብቕሉዕ ኣገባብን ንሳ ንዕኡ ንሱ ድማ ንዓኣ ክምርዓዋ ድሌት ከምዘለዎም ክሓቶም ይግባእ።  
2. ኣብ መርዓ:- ተክሊል ሓደ ካብ ምስጢራት ቤተክርስቲያን ስለዝኾነ፡ እቲ ስርዓተ መውስቦ ኣብ ቤተክርስቲያን ክፍጸም ይግባእ። ነፍሲ ወከፍ መውስቦ ኣብ ቤተክርስቲያን ክፍጸም ከምዝግባእ፡ ካብ ቤተክርስቲያን ወጻ፡ኢ ዝፍጸም መውስቦ ድማ ግቡእ ከምዘይኮነ ንመእመናን ናይ ምምሃር ሓላፍነትን መዝነትን ናይ ቤተክህነት እዩ።  
3. ድሕሪ መርዓ:-
   1. ሰብኣይ ሓንቲ ጥራይ ሰበይቲ ክትህልዎ ይግባእ። ሰበይቲ ድማ ሓደ ሰብኣይ ጥራይ ክህልዋ ይግባእ። “መሊሱ በሎም፡ እቲ ካብ መጀመርታ ዝፈጠረ፡ ሰብኣይን ሰበይትን ገይሩ ፈጠሮም፡ ድማ፡ ምእንትዚ ሰብኣይ ነቦኡን ነዲኡን ይሐድግ፡ ምስ ሰበይቱ ኸኣ ይጣበቕ፡ ክልቲኦም ሓደ ስጋ ይዀኑ፡ ከም ዝበለዶ ኣየንበብኩምን፧ ደጊም ሓደ ስጋ እዮም እምበር፡ ክልተ ኣይኰኑን። ነቲ ኣምላኽ ዘጋጠሞስ፡ ሰብ ኣይፍለዮ።” (ማቴ. 19:4, 5)
   2. ሓዲኦም እንተሞይቱ ግን፡ እቲ ሓደ ክምርዖ ይኽእል እዩ፡ “ሰበይቲ እቲ ሰብኣይ ብህይወቱ ኽሳዕ ዘሎ ዘመን፡ እስርቲ እያ። ሰብኣይ እንተ ሞተ ግና፡ ብእግዚኣብሄር ጥራይ ደኣ ይኹን እምበር፡ ኣብ ዝደለየቶ ኽትምርዖ ሓራ እያ።” (1 ቆረ. 7:39)
   3. ብዝሙት እንተዘይኮይኑ ክፈላለዩ ኣይክእሉን፡ “ደጊም ሓደ ስጋ እዮም እምበር፡ ክልተ ኣይኰኑን። ነቲ ኣምላኽ ዘጋጠሞስ፡ ሰብ ኣይፍለዮ፡ ኣነ ግና፡ እቲ ንሰበይቱ ብዘይ ምኽንያት ዝሙት ዚፈትሓ ኻልእውን ዜእቱ ይዝሙ፡ እቲ ፍትሕቲ ዜእቱውን ይዝሙ፡ እብለኩም አሎኹ።” (ማቴ. 19: 6,9)
      ስለዚ እምበአር ሰብኣይ ብዝሙት እንተዘይኮይኑ፡ ብኻልእ ምኽንያት ንሰበይቱ ክሓድግ ኣይተፈቕደሉን።

VII. ነዚ ምስጢር እዚ ክፍጽም ስልጣን ዘለዎ መን እዩ?

እዚ መሰል እዚ መዓርገ ክህነት ንዘለዎ ሰብ ጥራይ ተዋህበ። ጳጳሳት ከአ ምስጢረ ተክሊል ክፍጽሙ (ቃል ኪዳን ከእስሩ) ይኽእሉ እዮም።

ቀሺ ማርቆስ ዳውድ፡ ምስጢራተ ቤተክርስቲያን ዘኦርቶዶክስ
ቤት ማሕተም ትንሳኤ ዘጉባኤ ኣዲስ ኣበባ
ግንቦት1952