ምስጢረ ጥምቀት
I. ትርጉም
ምስጢረ ጥምቀት፡ ናብ ዳግማይ ልደትን ናብ ኣባልነት እታ ቤተክርስቲያንን ዘእቱ ምስጢር እዩ። እቲ ዝጥመቕ ሰብ፡ ስለስተ ግዜ አብ ማይ ከምዝኣቱ እናተገብረ፡ ብስም ኣብን ወልድን መንፈስ ቅዱስን ይጥመቕ። ምስጢረ ጥምቀት፡ ካብ ኩሎም ካልእ ምስጢራት፡ እቲ ቀዳማይ ዝዀነ ምስጢር እዩ። እዚ ዝኾነሉ ምኽንያት ድማ፡ ሰብ ናብ መንግስተ እግዚአብሄርን ናብ ቅድስት ቤተክርስቲያንን ዝኣትወሉ ቀዳማይ ምስጢር ስለዝኾነ እዩ። እዚ ኸአ ከምቲ ጐይታና፡ “ብሓቂ እብለካ አሎኹ፡ ሰብ፡ ካብ ማይን መንፈስን እንተ ዘይተወልደ፡ ኣብ መንግስቲ ኣምላኽ ኪኣቱ ዚኽእል የልቦን” ብዝበሎ መሰረት ማለት እዩ፡(ዮሃ 3: 5)።
በዚ ምኽንያት እዚ እምበኣር፡ ሰብ፡ ቅድሚ ዝኾነ ካልእ ምስጢር፡ ነዚ ምስጢር እዚ ምውሳድ ናይ ግዲ ይኾኖ።
II. ኣብ ብሉይ ኪዳን
- መርከብ ኖህ፡ “ትዕግስቲ ኣምላኽ ብመዓልትታት ኖህ ምስ ተጸበየት፡ እታ መርከብ ክትስራሕ ከላ፡ ብእኣ ሒደት፡ ማለት ሾሞንተ ነፍሲ፡ ብማይ ዝደሐናላ፡ ነቶም ቀደም ዘይኣመኑ ሰበኸሎም። እቲ ማይ ድማ ሕጂ ብተምሳሉ፡ ማለት ጥምቀት፡ የድሕነኩም አሎ፡ እዚ ኸኣ ብትንሳኤ ኢየሱስ ክርስቶስ ልማኖ ሰናይ ሕሊና ናብ ኣምላኽ እዩ እምበር፡ ምሕጻብ ርስሓት ስጋ ኣይኰነን።” (1 ጴጥ. 3: 20, 21)
- ግዝረት፡ “ንስኻትኩም ድማ ብግዝረት ክርስቶስ ነቲ ናይ ስጋ ሰብነት ቀንጢጥኩም ብኢድ ብዘይኰነት ግዝረት ብእኡ ተገዘርኩም። ብጥምቀትውን ምስኡ ተቐበርኩም፡ ብግብሪ እቲ ኻብ ምዉታት ዘተንስኦ ኣምላኽ ድማ ምስኡ ተንሳእኩም።” (ቈሎሴ.2:11,12)
- ምስጋር ቀይሕ ባሕሪ፡ ”ኣሕዋተየ፡ ኵላቶም ኣቦታትና ትሕቲ ደበና ኸም ዝነበሩ፡ ኲላቶምውን ባሕሪ ኸም እተሳገሩ፡ ዘይትፈልጡ ኽትኰኑ ኣይፈቱን እየ። ኲላቶም ድማ ብደበናን ብባሕርን ናብ ሙሴ ተጠምቁ። ” (1 ቈረ10:1,2)
III. ጥምቀት ዘ ዮሃንስ መጥምቅ
እታ ዮሃንስ ዘጥምቓ ዝነበረት ጥምቀት፡ ካብ ሰማይ እኳ እንተነበረት፡ ገና ግን “ ንሱ ድማ ጥምቀት ንስሓ ንሕድገት ሓጢኣት እናሰበኸ፡ ኣብ ኵሉ ወሰን ዮርዳኖስ ዞረ፡“ (ሉቃ 3:3) ዳግማይ ክትውለድ ናይ ምግባር ብቕዓት ድማ ኣይነበሮን። ኣይሁድ ንክርስቶስ ምእንቲ ክቕበልዎ ከዳልዎም ተባሂሉ ዝተገብረ እዩ። ነቲ ሰዒቡ ዝመጽእ ናይ ክርስቲያናዊ ጥምቀት ድማ መረድኢ ኣብነት ነበረ።
IV. ቅድሚ ስቕለትን ሞትን ብሃዋርያት ዝግበር ዝነበረ ጥምቀት
ጐይታና ኣብዚ ምድሪ እዚ ኣብ ዝተመላለሰሉ እዋን፡ እቶም ደቀመዛሙርቱ የጥምቑ ምንባሮም ኣብ ወንጌል ተጻሒፉ ኣሎ፡ (ዮሃ 4:2)። እንተኾነ፡ እዚ ጥምቀት እዚ’ውን ኣይሁድ ንክርስቶስ ክቕበልዎ ከምዝግባእ እናዘኻኸረ፡ ንመዳለዊ ዝግበር ዝነበረ እዩ። ዮሃንስ ክሪሶስቶም ብዛዕባ እዚ ኣመልኪቱ ክዛረብ ከሎ፡ እቲ ጥምቀት እቲ ልከዕ ከምቲ ናይ ዮሃንስ መጥምቕ ጥምቀት እዩ ዝነበረ ኢሉ ኣሎ።
V. ምጅማር እዚ ምስጢር እዚ
ነዚ ምስጢር እዚ፡ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስ፡ ድሕሪ ትንሳኤኡ ከምዚ ብምባል እዩ ባዕሉ ሰሪዕዎ፡ “ኢየሱስ ቀሪቡ ኸምዚ ኢሉ ተዛረቦም፡ ኣብ ሰማይን ኣብ ምድርን ኵሉ ስልጣን ተዋሂቡኒ አሎ። ስለዚ ኺዱ ንዅሎም ኣህዛብ ብስም ኣቦን ወድን መንፈስ ቅዱስን እናኣጥመቕኩም፡ ዝኣዘዝኩኹም ኵሉ ኺሕልዉ ኸኣ እናመሀርኩም፡ ደቀ መዛሙርቲ ግበርዎም።”(ማቴ 28: 18, 19)
VI. እቲ ዝርአ ምልክት
እቲ ዝጥመቕ ሰብ፡ ሰለስተ ሳዕ ከምዝጥሕል ስለዝግበር በቲ ሓደ ወገን፡ እቲ በቲ ኣገልጋሊ “ብስም ኣብን ወልድን መንፈስ ቅዱስን፡ አጥመቐካ ኣለኹ” ዝብል ኣዋጅ ድማ በቲ ሓደ ወገን፡ እዚኦም እቶ ዝረ፡ኣዩ ምልክታት እዮም።
(1) ማይ እንጥቀመሉ ምኽንያት፦
- ክርስቶስ ኣብ ማይ ስለዝተጠመቐ (ማቴ. 3: 13-16)
- ኢየሱስ መለሰ፡ ”ብሓቂ እብለካ አሎኹ፡ ካብ ማይን መንፈስን እንተ ዘይተወልደ፡ ኣብ መንግስቲ ኣምላኽ ኪኣቱ ዚኽእል የልቦን።” (ዮሃ 3:5)
- ሃዋርያት እውን ማይ እዮም ተጠቂሞም፡ ኣብታ ቀዳመይቲ ቤተክርስቲያን ዝነበሩ ኣቦታት’ውን ከምኡ፡ ማይ እዮም ተጠቂሞም፡ “እቶም ካብ ወገን ግዝረት ዝዀኑ፡ ምስ ጴጥሮስ ዝመጹ ኣመንቲ ብቛንቋታት ኪዛረቡን ንኣምላኽ ኬመስግኑን ሰምዕዎም እሞ፡ ኣብ ኣህዛብ ድማ ህያብ መንፈስ ቅዱስ ስለ ዝፈሰሰ ተገረሙ። ሽዑ ጴጥሮስ፡ እዚኣቶምስ ከማና መንፈስ ቅዱስ ካብ ተቐበሉስ፡ ከይጥመቑ ማይ ኪኽልክሎም ዚኽእል ደኣ መን እዩ፧ ኢሉ መለሰ።” (ግብ 10:46,47) “ነታ ሰረገላ ደው ኬብልዋ ኸኣ ኣዘዘ፡ ፊልጶስን እቲ ስሉብን ክልቲኣቶም ናብቲ ማይ ወረዱ፡ ኣጥመቖውን።” (ግብ 8:38)
- ቤተክርስቲያን ካብ ዝተመስረተትላ ግዜ ኣትሒዙ ዝነበረ እዩ።
- ማይ ንርስሓት ሰብነት ከምዘጽሪ፡ ጥምቀት ከኣ ንርስሓት ነፍሲ የጽሪ።
(2) ብማይ እነጠምቐሉ ምኽንያት ድማ እዚ እዩ:
- ክርስቶስ ብማይ ተጠሚቑ፡ “ኢየሱስ ምስ ተጠምቀ፡ ብኡብኡ ኻብ ማይ ወጸ። እንሆ ኸኣ ሰማያት ተኸፍተ፡ መንፈስ ኣምላኽ ድማ ከም ርግቢ ወሪዱ፡ ኣብ ርእሱ ኪቕመጥ ረኣየ።”(ማቴ.3:16)
- እታ ኣብ ዘመነ ሃዋርያት ዝነበረት ቀዳመይቲ ቤተክርስቲያን’ውን ከማኡ ብማይ እያ ተጥምቕ ዝነበረት፡ “ነታ ሰረገላ ደው ኬብልዋ ኸኣ ኣዘዘ፡ ፊልጶስን እቲ ስሉብን ክልቲኣቶም ናብቲ ማይ ወረዱ፡ ኣጥመቖውን።” (ግብ8:38) እቲ ስሉብ፡ ኣብታ ሰረገላኡ ገለ ሒደት ማይ ኔርዎ ክኸውን ከምዝኸል ኣየጠራጥርን እዩ። ጥምቀት፡ ማይ ብምግጫብ ጥራይ ዝከኣል እንተዝነብር፡ ፊሊጶስ ድማ በተን ሒደት ማይ ግጭብ ኣቢሉ ከጥምቖ ምኸኣለ ነይሩ።
- ጥምቀት ዝብል ቃል ካብቲ ብግሪኽ ኣብ ማይ ምእላኽ፡ ወይ ኣጥሒልካ ምውጻእ፡ ካብ ዝብል ዝመጸ ኣበሃህላ እዩ።
- ጥምቀት፡ ምስ ክርስቶስ ምምዋትን ምቕባርን እዩ ዘመልክት።ምቕባር ማለት ድማ ኣብ ጉድጓድ ኣእቲኻ ምድፋን ማለት እዩ። “ወይስ ብክርስቶስ ኢየሱስ እተጠመቕና ዘበልና ዂላትና ብሞቱ ኸም እተጠመቕናዶ ኣይትፈልጡን ኢኹም፧ እምብኣርሲ ኸምቲ ክርስቶስ ብኽብሪ ኣቦኡ ኻብ ምዉታት ዝተንስኤ፡ ከምኡ ኸኣ ንሕና ብሓዳስ ህይወት ምእንቲ ኽንመላለስ፡ ናብ ሞት ብጥምቀት ምስኡ ተቐበርና።” (ሮሜ.6: 3,4).
ስለዚ ከምቲ ካልኦት ዝገብርዎ፡ ማይ ብምንጻግ ጥራይ ምጥማቕ ግቡእ አይኮነን።
VII. እቲ ዘይርአ ጸጋ
- ዳግማይ ልደት፡ “ኢየሱስ ድማ፥ ካብ ላዕሊ እንተዘይተወልደ፡ ንመንግስቲ ኣምላኽ ኪርእያ ዚኽእል ከም ዜልቦ፡ ብሓቂ እብለካ አሎኹ፡ ኢሉ መለሰሉ። ኒቆዲሞስ ከኣ፥ ንሰብከ ምስ ኣረገ፡ ኪውለድ ከመይ ኢሉ ይከአሎ፧ መሊሱ ናብ ከርሲ ኣዲኡ ኣትዩስ ኪውለድ ይከአሎ’ዶ እዩ፧ በሎ። ኢየሱስ መለሰ፡ ብሓቂ እብለካ አሎኹ፡ ካብ ማይን መንፈስን እንተ ዘይተወልደ፡ ኣብ መንግስቲ ኣምላኽ ኪኣቱ ዚኽእል የልቦን። ” (ዮሃ 3:3-5) በዚ መሰረት እዚ ሃዋርያ ጳውሎስ ንጥምቀት፡ ሓድሽ ልደት ብምባል ሰመዮ። “ንሱ ብምሕረቱን ብምሕጻብ ሓድሽ ልደትን ብምሕዳስ መንፈስ ቅዱስን እዩ ዘድሓነና እምበር፡ ንሕና ብዝገበርናዮ ግብሪ ጽድቂ ኣይኰነን።” (ቲቶስ 3:5)
- ሕድገት ሓጢኣት ”ጴጥሮስ ከኣ፡ እቲ ተስፋ ንኣኻትኩምን ንደቅኹምን ነቶም ኣብ ርሑቕ ዘለዉ ዂሎም፡ እግዚኣብሄር ኣምላኽና ዚጽውዖም ዘበሉን እዩ እተዋህበ እሞ፡ ተነስሑ ነፍሲ ወከፍኩም ከኣ ብስም ኢየሱስ ክርስቶስ ንሕድገት ሓጢኣት ይጠመቕ፡ ህያብ መንፈስ ቅዱስውን ክትቅበሉ ኢኹም በሎም።“(ግብ 2: 38)
- ንጽህናንን ቅድስናን፡ “እቲ ማይ ድማ ሕጂ ብተምሳሉ፡ ማለት ጥምቀት፡ የድሕነኩም አሎ፡ እዚ ኸኣ ብትንሳኤ ኢየሱስ ክርስቶስ ልማኖ ሰናይ ሕሊና ናብ ኣምላኽ እዩ እምበር፡ ምሕጻብ ርስሓት ስጋ ኣይኰነን። “ ( 1 ጴጥ. 3: 21) ከምቲ ክርስቶስ ንማሕበሩ ዘፍቀራ፡ ኣቱም ሰብኡት፡ ኣንስትኹም ኣፍቅሩ። ክርስቶስ ብቓሉ ገይሩ ብምሕጻብ ማይ ምስ ኣጽረያ ምእንቲ ኪቕድሳ፡ ርስሓት ወይስ ዕጣር ወይስ ገለ ነዚ ዚመስል ዜብላ፡ ብዘይ መንቅብ ቅድስትን ክብርትን ማሕበር ገይሩ ንእኡ ምእንቲ ኬቕውማ ኢሉ፡ ርእሱ በጃኣ ሃበ።” (ኤፌ. 5:25,26)
- ድሕነት፡ “ዝኣመነን እተጠምቀን ኪድሕን፡ እቲ ዘይኣመነ ግና ኪዅነን እዩ። ” (ማር 16; 16) “ እቲ ማይ ድማ ሕጂ ብተምሳሉ፡ ማለት ጥምቀት፡ የድሕነኩም አሎ፡ እዚ ኸኣ ብትንሳኤ ኢየሱስ ክርስቶስ ልማኖ ሰናይ ሕሊና ናብ ኣምላኽ እዩ እምበር፡ ምሕጻብ ርስሓት ስጋ ኣይኰነን።” (1 ጴጥ3:21)
- ውልድነት፡ “ብክርስቶስ እተጠመቕኩም ዘበልኩም ንክርስቶስ ለበስኩምዎ እሞ፡ ብእምነት ብኢየሱስ ክርስቶስ ኵላትኩም ውሉድ ኣምላኽ ኢኹም።” ገላ. 3:26,27
VIII. ሓንቲ ጥምቀት
ብትምህርቲ ቤተክርስቲያንና መሰረት፡ እቶም ብሕጋዊ ኣገባብ ዝተጥመቑ ካልኣይ ግዜ ክጥመቑ ኣይግባ፡እን እዩ። ሃዋርያ ቅዱስ ጳውሎስ ዘስምረሉ ሓሳብ ድማ እዚ እዩ፡ “ሓደ ጐይታ፡ሓንቲ እምነት፡ ሓንቲ ጥምቀት” (ኤፌ. 4:5)
ጥምቀት ክድገም ዘይግብኣሉ ምኽንያታት:
- ጥምቀት ማለት ዳግም ምውላድ፡ ወይ ሓድሽ ፍጥረት ምዃን ማለት እዩ። ሰብ ብስጋ ሓንሳእ ጥራይ እምበር ደጋጊሙ ክውለድ ከምዘይከኣል፡ በቲ መንፈሳዊ ልደት ድማ ከም፡ኡ ሓንሳእ እምበር ደጋጊሙ ክውለድ ዝከኣሎ ኣይኮነን።
- ጥምቀት ማለት ኣብ ሞትን ትንሳኤን ክርስቶስ ምስታፍ ማለት እዩ፡ (ሮሜ 6:4; ቆሎሴ. 2: 12) ክርስቶስ ድማ ሓንሳእ ጥራይ እዩ ዝሞተን ዝተንስአን። ሓደ እምነቱ ክሒዱ ዝጸንሐ ክርስቲያን ናብ እምነቱ እንተተመልሰ፡ ከምብሓድሽ ምጥማቕ ኣይከኣልን እዩ። ንስሓን ቅዱስ ቍርባንን ጥራይ እዩ ዘድልዮ።
IX. ጥምቀተ ህጻናት
ገለ ኣብያተ ክርስቲያን፡ ጥምቀት ንዓበይቲ ጥራይ ክወሃብ ይግባእ ዝብላ ኣለዋ። ቤተክርስቲያንና ግን በዞም ዝስ፡ዕቡ ምኽንያታት፡ ህጻናትውን ክጥመቑ ይግብ፡ኦም እዩ ኢላ ትኣምን፦
- ቈልዑ’ውን ወረስቲ ኣዳማዊ ሓጢኣት (ጥንተ ኣብሶ) ስለዝኾኑ፡ ብጥምቀት ኣቢሎም ካብ ሓጢኣት ምንጻህ ክረኽቡ ይግባእ።
- ኣብ ብሉይ ኪዳን፡ ህጻናት ተኻፈልቲ እቲ ናይ እግዚአብሄር ኪዳን ንኽኾኑ፡ ክግዘሩ ነይርዎም። ጥምቀት ድማ ተምሳል ግዝረት ስለዝኾነ፡ ህጻናት ድማ ሕጂ ኣባል ቤተክርስቲያን ምእንቲ ክኾኑ ክጥመቑ ይግብኦም። ግዝረት ምልክት እምነት ምንባሩ ከይረሳዕና፡ (ሮሜ 4:11) ኣብ ህጻናት ይፍጸም ምንባሩ፡ ድማ ነስተብህል። እዚ ናይ ግዝረት ምልክት እዚ ተኻፈቲ ኪዳን ኣምላኽ ምዃኖም ይምስክረሎም ነበረ።
- ህጻናት ገለ ካብቶም ዓበይቲ ጸጋታት ክቕበሉ እግዚአብሄር አይከልከሎምን፡ ንኣብነት ኤርምያስ ገና ኣብ ማህጸን ከሎ እዩ ተቐዲሱ፡(ኤር. 1:5)፡ ዮሃንስ መጥምቕ ከአ ኣብ ከርሲ ወላዲቱ ከሎ መንፈስ ቅዱስ ተመልአ(ሉቃ 1:15)
- ኣብ ዘመነ ሃዋርያት መላእ ስድራ ቤት ይጥመቑ ነበሩ፡ ኣብዘን ዝጥመቓ ዘለዋ ስድራቤታት ድማ ናይ ግድን ህጻናት ኔሮም ክኾኑ ኣለዎም። ስድራ ቤት ቆርነሌዎስ፡ (ግብ 10: 48), ሊድያ (ግብ 16,14,15) እቲ ሓላው እሱራት (ግብ16:33), እስጢፋኖስ(1 ቈረ. 1: 16) ወዘተ።
- ኣብ ናይ ኣቦታት ታሪኽን ጽሑፋትን ከምእንረኽቦ፡ ካብቲ ቀዳማይ ሚእቲ ዓመት ናይታ ቤተክርስቲያን ኣትሒዙ ዝነበረ ልማድ እዩ ዝነበረ። ኦሪገን ኣብ ጽሑፉ፡ “ጥምቀተ ህጻናት፡ ኣቦታት ሃዋርያት ነታ ቀዳመይቲ ቤተክርስቲያን ዝሓደጉላ ልማድ እዩ። ህጻናት ካብ ኣዳማዊ ውርሻ ሓጢኣት ተሓጺቦም ክነጽሁ የድልዮም ስለዝኾነ” “ጥምቀተ ህጻናት ሃዋርያዊ ትውፊት እዩ” ኣብቲ ናይ ሃዋርያት ትውፊት ከምዚ ዝብል ነንብብ፡ “ህጻናት ቅድም የጥምቑ፡ ክምልሱ ዝኽእሉ እንተኾይኖም፡ ባዕሎም ይመልሱ። ክምልሱ ዘይክእሉ እንተኾይኖም ግን ወለዲ ወይ ሓደ ካብ ቤተሰብ ኣብ ክንድኦም ወኪሉ ይመልስ።”
- እታ ኣብ ምድሪ ዘላ ቤተክርስቲያን ክርስቶስ፡ በቶም ንእምነተ ክርስትና ዝተቐበሉን ንሕጊ እግዚአብሄር ዝሕልዉን ስድራቤታት ምስ ህጻናት ደቆም ሓዊስካ ዝቖመት እያ።
X. ናይ ደም ጥምቀት
ንክርስቶስ ክብሉ ቅድሚ ጥምቀት ደሞም ዘፍሰሱ ሰማእታት፡ በዚ ዝስ፡ዕብ ቃል ጐይታ ቅቡላት ይኾኑ፡ “ስለዚ ኣብ ቅድሚ ሰብ ንተኣመነኒ ዅሉ፡ ኣነ ኸኣ ኣብ ቅድሚ እቲ ኣብ ሰማይ ዘሎ ኣቦይ ክእመኖ እየ። “ (ማቴ 10: 32) መሊሱ ድማ: “ሽዑ ኢየሱስ ንደቀ መዛሙርቱ በሎም፡ ንህይወቱ ኼድሕና ዚደሊ ኼጥፍኣ እዩ። እቲ ንህይወቱ ምእንታይ ዜጥፍኣ ኸኣ ኪረኽባ እዩ እሞ፡ ኪስዕበኒ ዚፈቱ እንተሎ፡ ህይወቱ ቐቢጹ፡ መስቀሉ ኣልዒሉ ይስዐበኒ።” (ማቴ. 16:25)
XI. ከጠምቕ ስልጣን ዘለዎ መን እዩ፧
እዚ ስልጣን እዚ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስ ባዕሉ ንሃዋርያት ዝሃቦም ስልጣን እዩ። “ስለዚ ኺዱ ንዅሎም ኣህዛብ ብስም ኣቦን ወድን መንፈስ ቅዱስን እናኣጥመቕኩም፡ ዝኣዘዝኩኹም ኵሉ ኺሕልዉ ኸኣ እናመሀርኩም፡ ደቀ መዛሙርቲ ግበርዎም።” (ማቴ. 28:19). እዚ ስልጣን እዚ ብ ጳጳሳት ኣቢሉ ናብ ካህናት ተመሓላለፈ።
XII. ናይ ዝተጠመቐ ሰብ ግዴታ
(1) ቅድሚ ምጥማቕ፡ እቲ ዝጥመቕ ብወግዒ ከምዚ ኢሉ ከውጅ ይግብኦ።
- ንስሓኡ “ጴጥሮስ ከኣ፡ እቲ ተስፋ ንኣኻትኩምን ንደቅኹምን ነቶም ኣብ ርሑቕ ዘለዉ ዂሎም፡ እግዚኣብሄር ኣምላኽና ዚጽውዖም ዘበሉን እዩ እተዋህበ እሞ፡ ተነስሑ ነፍሲ ወከፍኩም ከኣ ብስም ኢየሱስ ክርስቶስ ንሕድገት ሓጢኣት ይጠመቕ፡ ህያብ መንፈስ ቅዱስውን ክትቅበሉ ኢኹም በሎም።” (ግብ 2:38) ኣብቲ ንስሓኡ፡ ንሰይጣንን እቲ እኩይ ስርሑን ከምዝሓደጎም፡ ”ሰይጣን እኽሕደካ ኣለኹ” ክብል ይግብኦ።
- ኣብ ኢየሲስ ክርስቶስ ዘለዎ እምነት ከውጅ ይግብኦ “ዝኣመነን እተጠምቀን ኪድሕን፡ እቲ ዘይኣመነ ግና ኪዅነን እዩ።” (ማር 16: 16). ኣብዚ ተኣምኖ እዚ ጸሎተ ሃይማኖት ዓው ኢሉ ክብሎ ኣለዎ።
(2) ኣብ ጉዳይ ህጻናት ግን ብርግጽ ንሳቶም ንስሓ ይኹን መእዋጅ እምነት ክገብሩ ስለዘይክእሉ፡ ወለዶም ወይ ኣቦ ወይ ኣደ ክርስትናኦም *(ኣባልገኦም) ኣብ ክንዳ፡ኦም ኮይኖም ነቲ እምነት ከእውጁሎም ይኽእሉ። ብትምህርቲ ጐይታ ንኸዕብይዎም ድማ ክመባጽዑ ይግባእ።
ቀሺ ማርቆስ ዳውድ፡ ምስጢራተ ቤተክርስቲያን ዘኦርቶዶክስ
ቤት ማሕተም ትንሳኤ ዘጉባኤ ኣዲስ ኣበባ ግንቦት 1952