ምስጢረ ቁርባን

I. ትርጉምን ኣስማትን

1. እዚ ናይ ቤተክርስቲያን እቲ ዝለዓለ ኣገልግሎት፡ እዩ፡ እቲ መዛዘሚ ክርስቲያናዊ ኣምልኾ፡ መእመናን ምስ ጐይታኦም ዝራኸቡሉ ምስጢር እዩ። እታ ቤተክርስቲያን ንዘመናት ከም ማእከል ስርዓተ ኣምላኾኣ ጌራቶ ዝጸንሐት ድማ እዩ።
2. በዚ ቅዱስ ምስጢር ኣቢልና፡ ነቲ ቅዱስ ስጋ ጐይታ ብመልክዕ ሕብስቲ ንበልዕ፡ ነቲ ክቡር ደም ጐይታ ድማ ብወይኒ ኣቢልና ንሰቲ።
3. ኣሰያይማኡ: –
   1. ቅዱስ ቍርባን
   2. መኣዲ ጐይታ
   3. ስጋን ደምን ክርስቶስ
   4. ሕብስተቍርባን

II. ኣብ ብሉይ ኪዳን ዝነበረ ዓይነት

1. መስዋእተ መልከጼዴቅ። ኣብ ብሉይ ኪዳን ንመጀመርታን ንመወዳእታን ግዜ መስዋእቲ ሕብስትን ወይንን ምንባሩ ዝተጠቕሰሉ እዩ። “መልከጼዴቅ፡ ንጉስ ሳሌም ድማ፡ ንሱ ኸኣ ካህን ልዑል ኣምላኽ፡ እንጌራን ወይንን ኣምጽኤ” (ዘፍ 14:18) በዚ ምኽንያት እዚ ድማ ብዛዕባ ጐይታና ከምዚ ተባህለ፡ “ንስኻ ከም መዓርግ መልከጼዴቅ ንዘለአለም ካህን ኣምላኽ ኢኻ” (እብ 5:6, 10; 7:17)
2. ደቂ እስራኤል፡ በታ ካብ ግብጺ ዝወጹላ ለይትን ዓመት መጸ ድማ ዝስውእዎ ዝነበሩ፡ መስዋእተ ፋሲካን። “ገንሸል ፋስጋና፡ ማለት ክርስቶስ፡ ተሰዊኡ እዩ እሞ“(1 ቈረ፡ 5:7) “ንጽብሒቱ ዮሃንስ ንኢየሱስ፡ ናብኡ ኺመጽእ ከሎ ረኣየ እሞ፥ እንሆ፡ ሓጢኣት ዓለም ዜርሕቕ ገንሸል ኣምላኽ፡ በለ።” (ዮሃ1:29)
3. እቲ “ማና” ደቂ እስራኤል ንኣርብዓ ዓመት ዝተመገብዎ “ነቲ እንጌራ ሓቂ ኻብ ሰማይ ዚህበኩም ኣቦይ እዩ እምበር፡ ነቲ እንጌራ እቲ ኻብ ሰማይ ዝሃበኩምሲ ሙሴ ኸም ዘይኰነ፡ ብሓቂ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ፡ በሎም፡ “(ዮሃ6:32)

“እቲ ኻብ ሰማይ ዝወረደ እንጌራ እዚ እዩ፡ ከምቲ ኣቦታትኩም ዝበልዕዎ ማና እሞ ዝሞቱ ኣይኰነን። ነዚ እንጌራ እዚ ዚበልዕሲ ንዘለኣለም ብህይወት ኪነብር እዩ።” (ዮሃ6:58)

III. እቲ ምስጢር ዝተሰርዓሉ

ጐይታና ነዚ ምስጢር እዚ ኣብ ኣዝዩ ፍሉይ ኣጋጣሚ ምጅማሩ ዘሐጉስ እዩ። እቶም ወንጌላውያን ከምዝነገሩና፡ በዓል ፋሲካ ምስ ቀረበ ነቲ ምስጢር ከምዝሰርዐ እዩ። እዚ በዓል እዚ፡ ናይ ኣይሁድ እቲ ዝዓበየ ዝበሃል በዓል እዩ፡ ናይ ገዛእ ርእሱ ምስለ መስዋእቲ ዝገብረሉ ዝነበረ ድማ እዩ። ልክዕ ቀቅድሚ ሞቱ ዝተሰርዐ ምስጢር እዩ። ቀቅድሚ እታ፡ በታ ህይወቱ በጃ ኹላ ዓለም ዝወፈየላ ለይቲ ድማ እዩ። “ኣነ ኻብ ጐይታ እተቐበልክዎ እየ እሞ፡ ንኣኻትኩምውን ዝነገርክዎ፡ ጐይታና ኢየሱስ በታ እተታሕዘላ ለይቲ እንጌራ ኣልዓለ፡ ኣመስጊኑ ቘረሰ እሞ፡ ውሰዱ፡ ብልዑ፡ እዚ ምእንታኹም እተዋህበ ስጋይ እዩ፡ እዚ ንመዘከርታይ ግበርዎ፡ በለ። ከምኡ ኸኣ ድሕሪ ድራር ነታ ጽዋእ ኣልዓለ እሞ፡ እዛ ጽዋእ እዚኣ ብደመይ ሓድሽ ኪዳን እያ። ብትሰትይዎ መጠን ንመዘከርታይ ግበርዎ፡ በለ”  (1 ቈረ፡ 11:23-25)

IV. እቲ ዝርአ ምልክት

ኣብዚ ምስጢር እዚ ክልተ ዝረኣዩ ምልክታት ኣለው፦ (1) እቲ ሕብስትን ወይንን (2) ኣገልግሎት ቅዳሴ፡ ብፍላይ፤ኳ እቶም መንፈስ ቅዱስ ኣብ ለእሊ ወይንን ሕብስትን ወሪዱ ናብ ስጋን ደምን ክርስትስ ዝልውጠሉ ጸሎታት። 

1. እቲ ሕብስቲ ካብ ጽሩይ ስርናይ ዝተዳለወን ዝበዅዐን ክኸውን ይግባእ። እዚ ዝኾነሉ ምኽንያት ድማ እቲ መስዋእቲ ኣብ ዝተሰርዓሉ እቶም ኣይሁድ ዝበልዕዎ ዝነበሩ ዝበዅዐ ሕብስቲ ስለዝነበረ እዩ። ብዘለዉ እስራኤል ኣብ መበል 14 መዓልቲ ናይታ ወርሒ ነቲ እንጌራ ፋሲካ ክበልዕዎ፡ እቲ ሕጊ ይእዝዝ ነበረ። “ኣብዛ ወርሒ እዚኣ ኸኣ ክሳዕ መበል ዓሰርተው ኣርባዕተ መዓልቲ ሐልውዎ። ሽዑ ዅሉ እቲ እኩብ ማሕበር እስራኤል ኪመሲ ኸሎ ይሕረዶ። ኣብታ ቐዳመይቲ ወርሒ፡ ካብታ ወርሒ ድማ ብመበል ዓሰርተው ኣርባዕተ መዓልቲ ምሸት፡ ክሳዕ መበል ዕስራን ሓደን መዓልቲ ምሸት ኣብታ ወርሒ፡ ቅጫ ኽትበልዑ ኢኹም። ወሰንተኛ እንተ ዀነ፡ ወይ ወዲ ዓዲ ብኹዕ ዝበልዔ ዘበለ፡ እታ ነፍሲ እቲኣ ኻብ ኣኼባ እስራኤል ክትቍረጽ እያ እሞ፡ በተን ሾብዓተ መዓልቲ ኣብ ኣባይትኹም ማይ ብሑቝ ኣይረከብ” (ዘጸ12:6, 18:19).እቲ ምስጢር ግን በዞም ዝስዕቡ ምኽንያታት ኣብ መበል 13 መዓልቲ ናይታ ወርሒ እዩ ተሰሪዑ፦
   1. ብግሉጽ ተጻሒፉ ከምዘሎ፡ “ኢየሱስ፡ ቅድሚ በዓል ፋስጋ ኻብዛ ዓለም እዚኣ ናብ ኣቦኡ ዚኸደላ ጊዜኡ ኸም ዝበጽሔት ፈሊጡ፡” (ዮሃ13:1)
   2. ኣይሁድ ኣእዳዎም ኣብ ልዕሊ የሱስ ምስ ኣላዓሉ፡ ንጽባሒቱ ንግሆ፡ ፋሲካ ከብ፡ዕሉ ይዳለዉ ምንባሮም እዩ ተነጊሩ ዘሎ፦ “ሽዑ ንኢየሱስ ካብ ቀያፋ ናብ መጋባእያ ወሰድዎ፡ ንግሆ ድማ ነበረ። ንሳቶም ግና፡ ገንሸል ፋስጋ ምእንቲ ኺበልዑስ፡ ከይረኽሱ ናብ መጋባእያ ኣይኣተዉን።” (ዮሃ18:28.) “ጲላጦስ ነዚ ዘረባዚ ምስ ሰምዔ፡ ንኢየሱስ ናብ ወጻኢ ወሲዱ፡ ኣብቲ ጸፍጸፍ ዚብልዎ፡ ብእብራይስጢ ገበታ ዚብሀል ስፍራ ኣብ መንበር ፍርዲ ተቐመጠ። ድሮ ፋስጋ፡ ኣስታት ሳድሰይቲ ሰዓት ኣቢሉ ነበረ። ንኣይሁድ ከኣ፥ እንሆ ንጉስኩም፡ በሎም” (ዮሃ19: 13, 14)።
   3. ክርስቶስ ኣብ መስቀል ምስ ሞተ እውን ፋሲካ ከብ፡ዕሉ ይዳለዉ ነበሩ። “ስለዚ፡ ድሮ ሰንበት ነበረ እሞ፡ እታ ሰንበት እቲኣ ክብርቲ በዓል ዓመት ስለ ዝዀነት፡ እቲ ስጋኦም ኣብ መስቀል ምእንቲ ኸይሐድር፡ መሓዅልቶም ሰሰቢሮም ኬውርድዎም፡ እቶም ኣይሁድ ንጲላጦስ ለመንዎ።” (ዮሃ19:31)
   4. እቲ ዝነበረ ገዛኢ ብበዓል እሱር ክፈትሓሎም ልማድ ነበሮም። ባርባን ድማ በዚ ምኽንያት እዚ ዓርቢ ተፈትሐ። እቶም እሱራት ምስ ስድራ፡ኦም መንቲ ከሕልፍዎ ተባሂሉ፡ ቀቅድሚ እቲ በዓል እዮም ዝፍትሑ ዝነበሩ።
   5. ብዛዕባ ይሁዳ አስቈሮታዊ ድማ ከምዚ ተጻሕፈ፡ “ድሕሪ እታ ቝራስ እንጌራ ኸኣ ሰይጣን ናብኡ ኣተወ። ሽዑ ኢየሱስ፡ ነቲ እትገብሮ ቐልጢፍካ ግበሮ፡ በሎ። ካብቶም ኣብ መኣዲ ተቐሚጦም ዘለዉ ግና ብዛዕባ እንታይ ከም ዝበሎ፡ ሓደ እኳ ዝፈለጠ ኣይነበረን። ንሓያሎ ግና፡ ማሕፉዳ ኣብ ይሁዳ ነበረ እሞ፡ ኢየሱስ፥ ንበዓል እንደልዮ ዓድግ ወይስ ገለ ንድኻታት ሃብ፡ ዝበሎ መሊልዎም ነበረ” (ዮሃ፡13: 27-29)።እዚ ዘርእየና ነገር እንተሎ፡ ሰብ አቐዲሙ ድኣ ይዓዳድግ እምበር፡ ኣብታ መዓልቲ በዓል ወይ ድሕሪኡ ስለዘይገዝእ፡ ኣብ መዓልቲ ሓሙስ ገና እቲ በዓል ከምዘይተጀመረ እዩ። ካቶሊካዊት ቤተክርስቲያን ግን እቲ ሕብስቲ ዘይበኽዐ ክኸውን ኣለዎ ኢላ እያ እትምህር። እዚ መበሊኣ ምኽንያት ድማ፡ “በታ ቐዳመይቲ መዓልቲ በዓል ቕጫ እቶም ደቀ መዛሙርቲ ናብ ኢየሱስ መጺኦም፡ ገንሸል ፋስጋ ኽትበልዕስ ኣበይ ከነዳልወልካ ትደሊ፧ በልዎ። ንሱ ድማ በለ፡ ናብ ከተማ ናብ እከለ ኪዱ እሞ፡ ጊዜይ ቀረበት፡ ምስ ደቀ መዛሙርተይ ከኣ ፋስጋ ኣባኻ ኽፍስግ፡ ይብል አሎ መምህር፡ በልዎ።  እቶም ደቀ መዛሙርቲ ድማ ኢየሱስ ከም ዝኣዘዞም ገበሩ፡ ገንሸል ፋስጋውን ኣዳለዉ። “(ማቴ፡ 26: 17-19)ኣብቶም ዝሓለፉ ጥቕስታት ከምዝተነጸረ፡ እቲ በዓል ኣብ ቀዳም እዩ ኔሩ። ተጻራሪ ዝመስል ሓሳብ፡ እቲ ገንሸል ዓርቢ ምሸት (መበል 14 መዓልቲ) ክሕረድ ስለዝነበሮ እዩ። እታ መበል 14 መዓልቲ ፋሲካ ትበሃል ነበረት። ኣብታ መዓልቲ እቲኣ ድማ እቲ ናይ ንሸውዓተ መዓልቲ ዝቕጽል ዘይበዀዐ ቅጫ ናይ ምብላዕ ስርዓት ይጅምር። አይሁድ ምቝጻር መዓልቲ ብድሮ እዮም ዝጅምሩ። እቶም ኣይሁድ መዓልቲ ምሸት ከም እትጅምር ጌሮም እዮም ዝሓስቡ። በዚ መሰረት እምበአር ዓርቢ ሓሙስ ምሸት እያ ትጅምር። ቅዱሳን ማቴዎስን ማርቆስን በታ ቀዳመይቲ መዓልቲ በዓል ቅጫ፡ ጐይታ ነቲ ቅዱስ ምስጢር ሰርዐ ኢሎም ክጽሕፉ ከለው እምበአር፡ ሓሙስ ምሸት ማለቶም ነበረ። በዓል ፋሲካ፡ በተን ሸውዓተ መዓልትታት ቅጫ ስለዝሰዓብ፡ እዚ ድማ እታ ቀዳመይቲ መዓልቲ ቅጫ ብዝብል ስም ይዝውተር ስለዝነበረ እዩ (ሉቃ 22:7)
   6. ብተወሳኺ፡ ብዙሓት ተንተንቲ ድማ እዚ ምስጢር እዚ ኣብ መበል 13 መዓልቲ ናይታ ወርሒ፡ ማለት ቅድሚ እቲ ፋሲካ፡ ወይ ከአ ቅድሚ እታ መዓልቲ ቅጫ እዩ ዝተሰርዐ እዮም ዝብሉ።
      1. ዮሃንስ ክሪክሶስቶም ከምዝብሎ፡ “እቲ ወንጌላዊ፡ “በታ ገንሸል ፋሲካ ዝሕረደላ ቀዳመይቲ መዓልቲ ቅጫ’  ክብል ከሎ፡እታ መዓልቲ ድሮ መጺኣ ማለቱ አይኮነን፡ ድሮ ኣትያ ቀሪባ ማለቱ እዩ ዝነበረ። ንመጀመርታ ናይታ ዕለት ድማ እዩ ዘርኢ፡ነፍሲ ወከፍ መዓልቲ ብድሮ ስለዝጅምር ማለት እዩ።”
      2. ማቴዎስ 26:17 ክትርጐም ከሎ፡ “በታ ቐዳመይቲ መዓልቲ በዓል ቕጫ እቶም ደቀ መዛሙርቲ ናብ ኢየሱስ መጺኦም፡ ገንሸል ፋስጋ ኽትበልዕስ ኣበይ ከነዳልወልካ ትደሊ፧ በልዎ“ ኣብታ ቅድስቲ ሰሙን ኣብ መዓልቲ ሓሙስ ኢና በጺሕና ዘለና፡ ወርሒ ኒሳን መበል 13መዓልቲ። እቲ በዓል እብ ጸሓይ ዕራብ ናይታ መበል 14 መዓልቲ ኣብታ መዓልቲ ምድላው እንብላ እዩ ክጅምር። እዚ ዝተባህለትሉ መዓልቲ ድማ እቲ ገንሸል ኣብታ መዓልቲ እቲኣ ድሕሪ ቀትሪ ይሕረድ ስለዝነበረ እዩ።  ንግሆ መበል 15 መዓልቲ ድማ ይብላዕ ነበረ። እቲ ምድላዋት ኣብ መበል 13 መዓልቲ ይጅምር። ስለዚ ድማ እዩ እዛ መዓልቲ እዚ፡ኣ ቀዳመይቲ መዓልቲ በዓል ቅጫ ተባሂላ እትስመ።”
      3. አዳም ክላርከ ድማ፡ ኣብቲ ትንተናኡ: ከምዚ ይብል፡ “ፋሲካ ከይሓለፈ መዓልቲ ቅጫ ስለዘይጅምር፡ እታ መበል 15 መዓልቲ ናይታ ወርሒ፡ እዚኣ እታ መጀመርያ መዓልቲ ኔራ ክትከውን ኣይትኽእልን እያ። አይሁድ ነቲ ዘይበዅዐ ቅጫ ኣብ መበል 14 መዓልቲ ክበልዑ ምስ ጀመሩ ግን፡ (ዘጸ 12:18)፡ እዛ መዓልቲ እዚኣ መጀመርያ መዓልቲ ዘይበዅዐ ቅጫ ተባሂላ ትስመ ነበረት። እቶም ወንጌላውያን እምበአር በዚ መንፈስ እዚ እዮም፡ ነታ መዓልቲ ከምኡ ኢሎም ዝሰምይዋ ዘለዉ፡ ማርቆስ14: 12; ሉቃ 22: 7 ተመልከት።
   7. ኣብ ልዕሊ እዚ ኹሉ ድማ፡ መጽሓፍ ቅዱስ ከምዚ ከም ዝብል ምጥቃስ ኣድላዪ እዩ፡” ኢየሱስ እንጌራ ኣልዐለ፡ ባሪኹ ቘሪሱ“(ማቴ. 26: 26); (ማርቆስ14: 22; ሉቃ22: 19: 1 ቈረ. 11: 23; ወዘተ፡ ወዘተ)    
      1. ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ፍጹም ዘይበዅዐ ቅጫ ወሲዱ ኣይተባህለን፡ (2) እቲ ወይኒ ድማ ኣዝዩ ንጹህ
      2. ፍረ ወይኒ “ጽዋእ ኣልዒሉ ኣመስጊኑ ድማ ከምዚ እናበለ ሀቦም፡ እዚ ምእንቲ ብዙሓት ንሕድገት ሓጢኣት ዚፈስስ ዘሎ ናይ ሓድሽ ኪዳን ደመይ እዩ እሞ፡ ካብዚ ዅልኹም ስተዩ። ድሕሪ ሕጂ ኽሳዕ እታ መዓልቲ እቲኣ ኣብታ መንግስቲ ኣቦይ ምሳኻትኩም ሓድሽ ክሳዕ ዝሰትዮ፡ ካብዚ ፍረ ወይኒ እዚ ከቶ ኸም ዘይሰቲ፡ እብለኩም አሎኹ።”
      3. ምስ ማይ ዝተሓወሰ፡ ምኽንያቱ ጎይታውን ዝስተ ጌሩ ስለዝሃቦም (ስርዓት ሃዋርያት 8: 22) ብተወሳኺ ድማ ነቲ ካብ ጐድኒ ጐይታ ዝፈሰሰ ማይን ደምን ስለዝውክል ድማ፡ በዚ ኣገባብ እዚ ክዳሎ ይግባእ፡ (ዮሃንስ19: 32)

V. እቲ ዘይርአ ጸጋ

1. ተማቐልቲ ስጋሁ ወደሙ ንኸውን።
2. እቲ ብጸጋን ብፍልጠት ጐይታናን መድሓኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ንኽንዓቢ ዝሕግዘናመንፈሳዊ መግቢ ንረክብ። “ኢየሱስ በሎም፥ እንጌራ ህይወት ኣነ እየ። ናባይ ዚመጽእ ኣይጠምን፡ ብኣይ ዚኣምን ከቶ ኣይጸምእን እዩ። ስጋይ ብልዒ ሓቂ እዩ እሞ፡ ደመይ ከኣ መስተ ሓቂ እዩ” (ዮሃ6: 35, 55)።
3. ሕድገት ሓጢኣት ንረክብ “ጽዋእ ኣልዒሉ ኣመስጊኑ ድማ ከምዚ እናበለ ሀቦም፡ እዚ ምእንቲ ብዙሓት ንሕድገት ሓጢኣት ዚፈስስ ዘሎ ናይ ሓድሽ ኪዳን ደመይ እዩ እሞ፡ ካብዚ ዅልኹም ስተዩ። “(ማቴ: 26: 27, 28)
4. ኣብ ክርስቶስ ንነብር፡ ክርስቶስ ድማ ኣባና ይነብር፡ “እቲ ስጋይ ዚበልዕ ደመይውን ዚሰቲ ኣባይ ይነብር፡ ኣነውን ኣብኡ።” (ዮሃ6: 56)
5. ምስ ክርስቶስ፡ ምስቶም ኣብ ጥቓና ዘለዉ ምእመናን፡ ከም፡ኡውን ምስ ኣብ መላ፡እ ዓለም ዘለ ዘለዉ ክርስቲያን ቅዱስ ሕብረት ንረክብ። ምስቶ ኣብ ዙርያ ዙፋን ኣምላኽ እተቐመጡ ቅዱሳን፡ ምስ መላእኽትን ሊቃነ መላእኽትን ምስ ኩሎም ሰራዊት ሰማይን ሕብረት ይህልወና። ቅዱስ ቍርባን ዝብለና ነገር ፡ ምስ ኩሎም ኣሕዋትና ሓቢርና ምስ እግዚአብሄር ከም እንሓብር እዩ።እዚ ከም ናይ ሓባር መኣዲ ስድራ እግዚአብሄር ኣቦና እምበር፡ ከም ውልቂ ኣምልኾ ጥራይ ክሕሰብ ዝከኣል ኣይኮነን።  “ካብ ሓንቲ እንጌራ ተማቒልና ኢና እሞ፡ ሓንቲ እንጌራ ኻብ እትኸውንሲ፡ ንሕና ብዙሓት ክነስና ሓደ ስጋ ኢና። “(1 ቈረ፡ 10: 17)
6. ኣብዚ ዓለም እዚ እቲ ሓቀኛ ህይወት ተዋሂቡና’ሎ። ጨንፈር እብቲ ጕንዲ ወይኒ እንተዘይጸንዐ ክፈሪ እይክእልን። “ኢየሱስ በሎም፥ ስጋ ወዲ ሰብ እንተ ዘይበላዕኩም፡ ደሙውን እንተ ዘይሰቴኹምሲ፡ ህይወት ከም ዜብልኩም፡ ብሓቂ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ህያው ኣቦ ኸም ዝለኣኸኒ እሞ ኣነ ስለ ኣቦ ብህይወት ከም ዘሎኹ፡ ከምኡ ኸኣ እቲ ዚበልዓኒ ስለይ ብህወት ኪነብር እዩ። (ዮሃ 6: 53, 57)
7. ዘልኣለማዊ ህይወት ተዋሂቡና’ሎ “ስጋይ ዚበልዕ ደመይውን ዚሰቲ ናይ ዘለኣለም ህይወት ኣላቶ፡ ኣነውን በታ ዳሕረይቲ መዓልቲ ኸተንስኦ እየ። ነዚ እንጌራ እዚ ዚበልዕሲ ንዘለኣለም ብህይወት ኪነብር እዩ።” (ዮሃ 6: 54, 58)

VI. ምልዋጥ እቲ ወይንን ሕብስትን

ድሕሪ ጸሎት፡ እቲ ሕብስትን እይንን ብሓይሊ መንፈስ ቅዱስ ናብ ስጋን ደምን ክርስቶም ይልወጥ ኢልና ኢና ንኣምን።በዚ ምኽንያት እዚ ድማ ኣብቲ መቕደስ፡ ሕብስቲ ወይ ወይኒ ጥራይ አይኮንናን እንርኢ።  ብመልክዕ ሕብስትን ወይንን ኣቢልና ግን ንስጋን ደምን ክርስቶስ ንርእዮ።
አቦታት ቤተክርስቲያን ኣብዚ መዳይ እዚ ከምዚ ዝስዕብ በሉ:

“ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስ ኣብዚ ምስጢር እዚ ኣሎ ኢልና ንኣምን። ከምቲ ኣብ ካልኦት ምስጢራት ዘጋጥም፡ ብጸጋኡ  ወይ ብኻልእ መልክዕ ዘይኮነስ፡ ኣብዚ ምስጢር እዚ ግን በቲ ሓቀኛ ህላወኡ ኣብኡ ይህሉን ይርከብን ኢልና ንኣምን። በዚ ምኽንያት እዚ፡ እቲ ሕብስቲ ናብቲ ኣብ ቤትልሄም ካብ ድንግል ማርያም ዝተወልደ፡ ኣብ ዮርዳኖስ ዝተጠምቀ፡ም፡እንታና ዝሓመመን ዝሞተን ዝተቐብረን ካብ ምውታን ድማ ዝተንስ፡እን ስጋ ክርስቶስ ይልወጥ ኢልና ነአምን። ብተመሳሳሊ ኣገባብ ድማ እቲ ወይኒ ናብቲ ኣብ መስቀል ዝፈሰሰ ደም ክርስቶስ ይልወጥ”

እቲ ህላወ ጐይታ፡ ነቲ ሕብስትን ወይንን ናብቲ ዝተቐደሰ ስጋኡን ናብ ክቡር ደሙን ብምልዋጥ እዩ ዝፍጸም። ገለ ወንጌላውያን ኣብያተ ክርስቲያን ግን ሞትን ትንሳኤን ክርስቶስ ንምዝካር ጥራይ ኢና ንወስዶ ይብላ እየን። ነዚ መልሲ ንምሃብ ነዞም ዝስዕቡ ክንውከስ ንኽእል:-

(1) ናብ መጽሓፍ ቅዱስ

ብዛዕባ እዚ ምስጢር እዚ ብዝምልከት ኣብ መጽሓፍ ዘሎ ኩሉ ሓሳባት ነዚ ሰረተ እምነትና እዩ ዝድግፍ።  

1. እቶም ጐይታና ብዛዕባ ስጋኡን ደሙን ዝዛረቦም ዝነበረ ኣይሁድ፡ ንዘረባ ጐይታ ቃል ንቓሉ እዩ ወሲዶሞ፡ “እቲ ኻብ ሰማይ ዝወረደ እንጌራ ህይወት ኣነ እየ። ካብዚ እንጌራ እዚ ዝበልዔ ዘበለ ንዘለኣለም ኪነብር እዩ። እዚ ኣነ ምእንቲ ህይወት ዓለም ዝህቦ እንጌራ ኸኣ ስጋይ እዩ።” (ዮሃ 6: 51) ንሓድሕዶም ከአ “እዝስ፡ ስጋኡ ኽንበልዕ፡ ከመይ ገይሩ ኺህበና ይከአሎ፧” (ጥቕሲ 52) ብምባል ተዘራረቡ። ንዘረባኡ ብጌጋ እንተዘይርድእዎ፡ ጐይታ እንታይ ማለቱ ምንባሩ ኣብሪሁ ምነገሮም። በአንጻር እዚ ግን፡ ነቲ ዘረባ ደጊሙ ብምትራር ከምዚ ኢሉ መሃሮም። “ኢየሱስ በሎም፥ ስጋ ወዲ ሰብ እንተ ዘይበላዕኩም፡ ደሙውን እንተ ዘይሰቴኹምሲ፡ ህይወት ከም ዜብልኩም፡ ብሓቂ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። ስጋይ ዚበልዕ ደመይውን ዚሰቲ ናይ ዘለኣለም ህይወት ኣላቶ፡ ኣነውን በታ ዳሕረይቲ መዓልቲ ኸተንስኦ እየ። ስጋይ ብልዒ ሓቂ እዩ እሞ፡ ደመይ ከኣ መስተ ሓቂ እዩ” (ጥቕስታት 53-55)

2. እቶም ደቀ መዛሙርቲውን ነቲ ዘረባ ቃል ንቓሉ ወሲዶም ንተኸሎ ምብላዕ ስጋን ምስታይ ደምን ጐይታ ብዘይምርድኦም ከምዚ እናበሉ ከጕረምሩሙ ጀመሩ፡ “እዝስ ንምእማኑ ጭንቂ ዘረባ እዩ፡ መንከ ክሰምዖ ይኽእል” በሉ።

ኢየሱስ ድማ ደቀ መዛሙርቱ ብዛዕባዚ ኸም ዘጕረምረሙ፡ ብልቡ ፈሊጡ፥ እዚዶ የዕንቅፈኩም አሎ፧ ወዲ ሰብ ናብቲ ቐደም ዝነበሮ ኺድይብ ከሎ እንተ ትርእዩ ደኣ፡ ከመይ እዩ፧ (ጥቕስታት 61, 62)

ጽዋእ ኣልዒሉ ኣመስጊኑ ድማ ከምዚ እናበለ ሀቦም፡ እዚ ምእንቲ ብዙሓት ንሕድገት ሓጢኣት ዚፈስስ ዘሎ ናይ ሓድሽ ኪዳን ደመይ እዩ እሞ፡ ካብዚ ዅልኹም ስተዩ” (ማቴ 26: 26-28)

እቲ እዋን እቲ ምስኦም ዝኾነሉ ናይ መወዳእታ ግዜ ስለዝነበረ፡ ጐይታ ብምስላ ሓደው ብምሳሌ ምዝራብ ኣየድለዮን። ስለዚ ድማ ልቡ ከፊቱ ብንጹርን ብቐሊል ቃላትን ጌሩ ነገሮም። “እቶም ደቀ መዛሙርቱ ኸኣ፥ እንሆ፡ ሕጂ ብግሁድ ትዛረብ አሎኻ፡ ሓንቲ እኳ ብሕቡእ ኣይተዛረብካን” በልዎ (ዮሃ16: 29)።   

4. ሃዋርያ ቅዱስ ጳውሎስ ይብል: “እታ ንሕና እንባርኻ ናይ በረኸት ጽዋእ ምስ ደም ክርስቶስ ሕብረት ዘለዋዶ ኣይኰነትን፧ እታ እንቘርሳ እንጌራስ ምስ ስጋ ክርስቶስ ሕብረት ዘለዋዶ ኣይኰነትን፧” (1 ቈረ10: 16)

አስዒቡ ድማ ከምቲ ጐይታና ነቲ ምስጢር ክሰርዕ ከሎ ዝበሎ ጌሩ ይደግሞ፦ “ኣነ ኻብ ጐይታ እተቐበልክዎ እየ እሞ፡ ንኣኻትኩምውን ዝነገርክዎ፡ ጐይታና ኢየሱስ በታ እተታሕዘላ ለይቲ እንጌራ ኣልዓለ፡ ኣመስጊኑ ቘረሰ እሞ፡ ውሰዱ፡ ብልዑ፡ እዚ ምእንታኹም እተዋህበ ስጋይ እዩ፡ እዚ ንመዘከርታይ ግበርዎ፡ በለ። ከምኡ ኸኣ ድሕሪ ድራር ነታ ጽዋእ ኣልዓለ እሞ፡ እዛ ጽዋእ እዚኣ ብደመይ ሓድሽ ኪዳን እያ። ብትሰትይዎ መጠን ንመዘከርታይ ግበርዎ፡ በለ። ማለት፡ እዛ እንጌራ እዚኣ ብትበልዕዋ፡ እዛ ጽዋእ እዚኣውን ብትሰትይዋ መጠን፡ ክሳዕ ጐይታ ዚመጽእ፡ ሞቱ ትነግሩ ኢኹም።  ስለዚ ኸይተገብኦ እዛ እንጌራ እዚኣ ዚበልዕ ወይስ ጽዋእ ጐይታ ዚሰቲ፡ ንሱ ኣብ ናይ ጐይታ ስጋን ደምን እዩ ዚዕግብ” (1 ቈረ፡11: 23-27)

እዞም ቃላት እዚኦም፡ ቅዱስ ቍርባን ክንወስድ ከለና፡ ስጋን ደምን ክርስቶስ ከምእንቕበል ብንጹር ዘርእዩና ቃላት እዮም።

(2) ናብ ውሳኔ ቀዳማይ ሲኖዶስ

1. ጉባኤ ኒቅያ ዘቕረቦ ጸብጻብ: “አብቲ ቅዱስ ሰደቓ ዝተቐረበ፡ ሕብስትን ጽዋእን ከም ተራ ሕብስትን ወይንን ጥራይ ጌርና ክንወስዶ አይግባእን፡ ኣእምሮና ልዕሊ ስምዒትና ኣልዕል ኣቢልና፡ እቲ ሓጢኣት ዓለም ዘርሕቕ ገንሸል ኣምላኽ ኣብዚ ሓዲሩ ከምዘሎን፡ ብካህናት ዝጥባሕ፡ ኣማናዊ ስጋን ኣማናዊ ደም ጐይታን ምዃኑን ከኣ ብእምነት ከንርዳእ ይግባእ።”
2. ኣብ ኤፌሶን ዝተጋብአ ሳልሳይ ዓለም ለኻዊ ጉባኤ፡ ነቲ ከምዚ ዝስዕብ ዝብል መልኽቲ ቅዱስ ቄርሎስ ዘኣለክሳንድርያ አጽዲቕዎ። “እቲ እንኮ ወዲ እግዚአብሄር ዝኾነ ጐይታና ኢየሱስ ክርስቶስ፡ ብስጋ ከምዝሞተ ነኣምን፡ ትንሳኤኡን ናብ ሰማይ ምዕራጉን ንነግር፡ ኣብ ኣብያተ ክርስቲያን ድማ ነቲ ዘይደማዊ መስዋእቲ ንስውእ። እቲ ዝተቐደሰ ስጋ መድሓኒናን፡ በቲ ዝኸበረ ደሙን ድማ ንቕደስ።”
3. እቲ ሻብዓይ ጉባኤ ድማ “ እቲ ንመዘከርታ ስቅያትን ሞትን ጐይታ ዝስዋእ ዘይደማዊ መስዋእቲ፡ እቲ ቅዱስ ትስብእት ኸአ ብዋላ ሓደ ካብቶም ቅዱሳት ሃዋርያት ወይ ካብቶም ቀዳሞት አቦታት፡ ቅርጺ ክርስቶሳዊ ኣካል ዝበሎ የለን። ወይ’ውን ሓደ ከምኡ ዝዓይነቱ ኢሎም ክምህሩውን ኣይተኣዘዙን።  ንሳቶምሲ፡ ‘ስጋ ወዲ ሰብ እንተዘይበላዕኩም፡ ደሙ’ውን እንተዘይሰተኹም፡ ህይወት የብልኩምን” ክብሎም ከሎ ጥራይ እዮም ሰሚዖም።

“ከም ስጋይ ዓይነት አይበሎም። ጐይታ ይኹን ሃዋርያት’ውን ይኹኑ፡ ቅድሚ ጸሎት ምግባሮም ደአ ሕብስትን ወይንን ይብሉ እምበር፡ ድሕሪ ጸሎትሲ፡ ኣማናዊ ስጋ፡ ኣማናዊ ደም ኢሎም ደአ ተዛረቡ እምበር፡ ከም ቅርጺ ስጋ ወይ ደም ክርስቶስ ኣይበሉን። ሕብስትን ወይንን ኢሎም ዝጠቕሱ ግን ቅድሚ ጸሎት ጥራይ እዩ።

(3)ጽሑፋት እቶም ቀዳሞት አቦታት

ክለመንት፡ ዲዮናስዮስን ቄርሎስን ዘኣለክሳንድርያ፡ መቃርዮስን ቄርሎስን ዘኢየሩሳሌም፡ ዮሃንስ ክሪሶስቶም፡ ጎርጎርዮስ፡ ባዝል፡ ካልኦት ብዙሓትን እቲ ሕብስትን ወይንን ድሕሪ ጸሎት ብመንፈስ ቅዱስ ናብ ኣማናዊ ስጋን ኣማናዊ ደም ክርስቶስ ይልወጡ ኢሎም።

ዮስቲንን ኢራኔዎስን  እቲ ሕብስትን ወይንን ናብ ስጋን ደምን ይልወጥ ኢሎም። ክለመንት ዘኣለክሳንድርያ፡ ኦሬገንን ኣትናቴዎስን እቲ መንፈሳዊ ለውጢ ናይ ሕብስትን ስጋን በቲ ቃል ከምዝኸውን ጽሒፎም። እዚ ሓሳብ እዚ ኣብ ጥንታዊ ናይ ግብጺ ቅዳሴ መግለጺ ረኸበ። እቲ ቃል ኣብ ሕብስቲ መጺኡ ስጋ ንኽኸውን ምስ ተዘርበ፡ እቲ ሕብስቲ ኣካል ናይቲ ስጋ ዝኾነ ቃል ይኸውን።  

(4)ፕሮተስታንት ባዕሎም ዝጸሓፍዎም ጽሑፋት

1. ካልቪን ሓደ ካብቶም ህቡባት መራሕቶም ከምዚ በለ፡ “ብዛዕባ እዚ ዝምልከት ዝኾነ እንተሓተተኒ፡ ንኽገልጾ ይኹን ንኽርድኦ ምስጢር እዩ ኢለ ንኽእመነሉ ኣይሓፍርን እየ። ዝያዳ ብሩህ ንምግባሩ፡ ካብ ክርድ፡ኦ ንላ፡ዕሊ ብግብሪ ክሙኰሮ ይበልጸኒ። ኣብዚ እምበኣር ብዘይምድንጋር፡ እቲ ሃዲአ ክውከሎ ዝኽእል ናይ እግዚአብሄር ሓቂ እየ ዝቕበል፡ ንሱ ስጋኡ ምግቢ ነፍሲ፡ ደሙ ኸአ መስተ ነፍሲ ከምዝኾነኒ ተዛሪቡ እዩ። ነፍሰይ እምበር ብኸምዚ ምእንቲ ክትህነጽ ንዕኡ እውፍያ ኣለኹ”
2. ማርቲን ሉተር፡ እቲ ዓቢ ናይ ፕሮተስታንት መራሒ ድማ በለ “ክርስቶስ ባዕሉ፡ “እዚ ስጋይ እዩ” ኢሉ እዩ እሞ፡ ካብ ክርስቶስ ንላዕሊ ኴንና፡ ንሕና ካልእ ክንብል ኣይንኽእልን ኢና በለ።”
3. እታ ናይ 1560 ስኮቲሽ ፕርስፒተርያን ቤተክርስቲያን ድማ፦ “ስለዚ ድማ ንኣምን ብዘይምውልዋል ከአ ንእመነቶም ኣምነቲ ኣብ መኣዲ ጐይታ ንስጋ ክርስቶስ ይበልዑ፡ ደም ክርስቶስ’ውን ይሰትዩ። ንሱ ኣብኦም ንሶም ከአ ኣብኡ ይነብሩ።በዚ ኸምዚ ካብ ስጋኡ ስጋ ካብ ዓጽሙ ድማ ዓጽሚ ረኺቦም ኣካሉ ይኹኑ።” (ቅዱስ ቍርባን፡ ብ David Cairns ን ካልኦትን ገጽ፡75)

VII. ቅዱስ ቍርባን ከም መስዋእቲ

1. እዚ ምስጢር እዚ ንድሕነትና ዝቐረበ መስዋእቲ ምዃኑ በዞም ዝስዕቡ ጌርና ከነረጋግጽ ንኽእል፦  
   1. ነቲ ምስጢር ክሰርዕ ከሎ ጐይታና፡ ከምዚ በለ፡ “እንጌራ ኣልዒሉ ድማ ኣመስጊኑ ቘሪሱ፥ እዚ ምእንታኹም ዚውሃብ ዘሎ ስጋይ እዩ፡ እዚ ንመዘከርታይ ግበርዎ፡ ኢሉ ሃቦም።” (ሉቃ 22: 19, 20)
   2. ቅዱስ ጳውሎስ ብዛዕባ እቲ ንሕና እንስውኦን ኣህዛብ ዝስውእዎን፡ ኣመልኪቱ ከወዳድር ከሎ፡ (1 ቈረ.10: 18-21) ኣብ ቤት ጸሎት ምእመናን እቲ ቅዱስ ቍርባን ከም መስዋእቲ ከምዝዓርግ፡ መርትዖ ኰይኑ ክቐርብ ይኽእል’ዩ።
   3. ኣብ እብራውያን 13:10 ነቲ ናይ ክርስቲያን ቤት ጸሎት እዩ ዘመልክት
   4. እዚ ናይ ሓድሽ ኪዳን መስዋእቲ እዚ ኣብ ብሉይ ኪዳን ተነጊሩ ዝነበረ እዩ:

      “ስመይ ኣብ ማእከል ኣህዛብ ዓብዪ ስለ ዝዀነ፣ ስመይ ካብ ምብራቕ ጸሓይ ክሳዕ ምዕራብ ኣብ ኣህዛብ ዓብዪ እዩ እሞ፣ ኣብ ኵሉ ቦታ ንስመይ ዕጣን ይዐጥኑ፣ ንጹህ መስዋእቲ ድማ የቕርቡ፣ ይብል እግዚኣብሄር ጐይታ ሰራዊት። (Mall. 1: 11) እቲ ነቢዪ፡ ኣብዚ ናይ ወንጌል ግዜ ክቐርብ ዘለዎ፡ ብዛዕባ ሓድሽ መስዋእቲ ይዛረብ ከምዘሎ ንጹር እዩ። ነዚ ትንቢት እዚ ክትርጉምዎ ከለዎ መምህራን ቤተክርስቲያን ከምዚ ይብሉ፦
      “እቶም ኣቦታትን ናይ ማእከላይ ዘመን ጸሓፍትን፡ ብዙሓት ዘመናውያን ተንተንትን፡ ኣብዚ ትንቢት እዚ ንቕዱስ ቍርባን ከምዝርእይዎ ይዛረቡ። ነቲ ኣብቶም ንስም ክርስቶስ ዘኽብሩ ኣብ መላአ ዓለም ብዝርከቡ ኣመንቲ ዝቐርብ፡ ናይ ክርስቶስ መስዋእቲ ዘዘኻኽረና ንጹህ መስዋእቲ እዩ።”     

   5. ጉባኤ ኒቅያ፡ ንቕዱስ ቍርባን ዘይደማዊ መስዋእቲ ብምባል ሰየሞ። “ጐይታ ይኹን፡ ሃዋርያት ይኹኑ፡ ኣቦታትውን ይኹኑ፡ ነቲ ዘይደማዊ ቅዱስ ቍርባን፡ ኣማናዊ ስጋን ደምን ጐይታ እምበር፡ ምልክት ኢሎም ሰምዮሞ ኣይፈልጡን።
   6. ኣብ ዲያዳከ ምዕራፍ. 14 ወይ ትምህርቲ እቶም ዓሰርተው ክልተ ሃዋርያት፡ እቲ ኣምልኾ ብተኣምኖ ሓጢኣት ክጅምር ከምዘለዎ እዩ ተባሂሉ ዘሎ። “መስዋእትኻ ንጹህ ምእንቲ ክኸውን”። እዚ መስዋእቲ እዚ፡ ምስቲ ኣብ ሚልክያስ፡ “ንጹህ መስዋእቲ” ተባሂሉ ዘሎ፡ 1: 11 እዩ ተነጻጺሩ ዘሎ፡ (ቀዳማይ ታሪኽ ቅዳሴ ብ J.H. Srawley ገጽ 21)
   7. ኩሎም ኣቦታት ቤተክርስቲያን መስዋ፡እቲ ኢሎም ሰመይዎ። ኢራንዮስ ነአብነት፡ ኣብታ “Adversus Haereses” እትብል፡ ኣብ አስታት 180 ዓ.ም. ዘጸሓፋ፡ ንቕዱስ ቍርባን ብዝምልከት ብዙሕ ጠቒሱ’ሎ። እቶም እተፈላለዩ ኣርእስትታት፡ “ቍርባን”, “ሞባእ ቤተክርስቲያን”፡ “ሓድሽ ሞባእ ናይ ሓድሽ ኪዳን”፡ “እቲ ንጹህ መስዋእቲ” (ሚል 1:11 ብምንጽጻር) (“ቀዳማይ ታሪኽ ቅዳሴ” ብ J. H. Srawley ገጽ፡ 35, 36)
   8. ኣብ ኣንግሊካን ቤተክርስቲያን ብዛዕባ ቅዱስ ቍርባን ክለዓል ከሎ ሓደ ካብ ኣባላታ ከምዚ ዝስዕብ በለ፦

      – እቲ መስዋእቲ ክርስቶስ ኣብ መስቀል ብምቕዳስ ናይቶም ነገራት (ሕብስትን ወይንን) ኣቢሉ ህልው ይኸውን። እዚ ኸኣ ብምል፡ኣትን በአጠቓላልን ውህበት ጸጋ ኣምላክ ንደቂ ሰብ እዩ። (“ቅዱስ ቍርባን” ብDavid Cairn ን ካልኦትን ገጽ፡ 64).

   9. ኣብ “ማንዋል ኦፍ ዎርሺፕ” እተባህለ መወከሲ “ሕብረት ፕርስፒተርያን ቤተክርስቲያን ሰሜን ኣሜሪካ” ኣብ ገጽ 81 ከምዚ ዝስዕብ ጽሑፍ ኣሎ።

      “ኣብ ቤት ጸሎት ደው ኢልና ከለና፡ እቲ ኣገልጋሊ ንጸሊ ክብል ከሎ፡ ህድኣት እዩ ዝኸውን”።  ቤት ጸሎት እንተሎ መስዋእቲ ክህሉ ኣለዎ።

2. እዚ መስዋእቲ እዚ ልክዕ ከምቲ ኣብ መስቀል ዝተሰውአ መስዋእቲ እዩ። ዮሃንስ ክሪሶስቶም: “እቲ ሊቀ ዝዓበየ ካህንና ዘንጽሃና መስዋእቲ ኣቕረበ። ካብኡ ኣትሒዝና ድማ ንሕና ነቲ መስዋእቲ እቲ ንስውኦ ኣለና።”ኣብ ሞንጎ እዚ መስዋእትን ኣብ እቲ ኣብ መስቀል ዝቐረበ መስዋእትን ዘሎ ፍልልይ እዞም ዝስዕቡ እዮም:
   1. ጐይታና ኣብቲ መስቀል ዝርአ መስዋእቲ እዩ ኣቕሪቡ፡ ኣብ ቅዱስ ቍርባን ግን እቲ ኣብ ሕብስትን ወይንን ዝኸውን ለውጢ ብዓይንና አይርአን።
   2. ኣብ መስቀል ደሙ ብምፍሳስ ደማዊ መስዋእቲ ጌሩ ርእሱ አቕረበ። ኣብ ቅዱስ ቍርባን ግና ዘይደማዊ መስዋእቲ ነቕርብ። ምኽንያቱ ድማ “እቲ ኻብ ምዉታት ዝተንስኤ ክርስቶስ መሊሱ ኸም ዘይመውት፡ ሞትውን ኣብኡ ኸም ዘይመልኽ ፈሊጥና፡” ከምዝብል ማለት እዩ (ሮሜ፡ 6:9)
   3. እቲ መስቀል ዝተፈጸመ መስዋእቲ ሓንሳእን ኣብ ሓደ ቦታን፡ ንመላእ ዓለምን ዝሽፍን ነበረ። እዚ ዘይደማዊ መስዋእቲ ቅዱስ ቍርባን ግን በብግዚኡ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ቦታን ግዜን ነቶም በምነት ዝቕበልዎ ጥራይ ድማ ይስዋእ።

VIII. ነዚ ምስጢር ንምፍጻም መሰል ዘለዎ መን እዩ?

ጐይታ ነዚ መሰል እዚ ነሃዋርያት እዩ ከምዚ እናበለ ሂብዎም፡ “እዚ ንመዘከርታይ ግበርዎ፡”
(ሉቃስ 22: 19) ሃዋርያት ከአ ንተኸተልቶም ንጳጳሳት ኣረከብዎም።

ክርስትና ቀልጢፉ ስለዘስፋሕፍሐ ግን፡ እቶም ጳጳሳት ናብ ኩለን ከተማታትን ዓድታትን ክኸዱ ኣይከኣሉን። በዚ ምኽንያት እቲ መሰል ንካህናት ሃብዎም። ዲያቆናት ግን ንካህናትን ጳጳሳትን ክሕግዙ ጥራይ እዮም ዝኽእሉ። መእመናን ግን ብጽኑዕ ፍጹም ክልኩላት እዮም።    

IX. ኣብ ቅዱስ ቍርባን ክሳተፍ መሰል ዘለዎ መን እዩ?

1. ዝተጠመቑ ዘበሉ ኩሎም ናይ ምስታፍ መሰል ኣለዎም
2. ኣብተን ዝሓለፋ ቀዳሞት ዘመናት ዝነበሩ ኣመንቲ ንቕዱስ ቍርባን ሰሙናዊ ናይ ምቕባል ልማድ ነበሮም። ቃላት ጐይታ ብምዝካር፡ “ኢየሱስ በሎም፥ ስጋ ወዲ ሰብ እንተ ዘይበላዕኩም፡ ደሙውን እንተ ዘይሰቴኹምሲ፡ ህይወት ከም ዜብልኩም፡ ብሓቂ፡ ብሓቂ እብለኩም አሎኹ። እቲ ስጋይ ዚበልዕ ደመይውን ዚሰቲ ኣባይ ይነብር፡ ኣነ’ውን ኣብኡ” (ዮሃ 6:53, 56) በዚ ምኽንያት እዚ፡ ነፍሲ ወከፍ ክርስቲያን ንቕዱስ ቍርባን በብግዚኡ ክቕበሎ ኣገዳሲ እዩ። ሰሙን ሰሙን እኳ እንተዘይተባህለ፡ ክልተ ወይ ሰለስተ ግዜ ኣብ ዓመት ግን ክቕበል ይግባእ።
3. ቅድሚ ምቕባል ግን እቲ ኣማኒ ገዛእ ርእሱ አቐዲሙ ከዳሉ ይግባእ። “ግናኸ ሰብ ንርእሱ ይመርምር፡ ከምኡ ኸኣ ካብዛ እንጌራ እዚኣ ይብላዕ፡ ካብዛ ጽዋእ እዚኣውን ይስተ። እቲ ዚበልዕን ዚሰትን ንስጋ ጐይታ እንተ ዘይለለየ፡ ንርእሱ እዩ ፍርዲ ዚበልዕን ዚሰትን” (1 ቈረ. 11: 28, 29)
4. ህጻናት ከኣ ክጥመቑ ካብ ተፈቕደሎም ካብዚ ናይ መንፈስ መግቢ ዝኾነ ከይሕረሙ ምእንቲ ኸአ ካብ ቅዱስ ቍርባን’ውን ክሳተፉ ድማ ክፍቀደሎም ኣለዎ።
5. ስጋን ደምን ግድን ክንቅበል ኣለና። ሮማዊት ቤተክርስቲያን ግን ስጋ ጥራይ ትህብ እያ። ከም ምላሽ ድማ ነዚ ዝስዕብ ነቕርብ
   1. ጐይታ ነቶም ደቀመዛሙርቱ እቲ ቅዱስ ቍርባን ክህቦ ከሎ፡ ክልቴኡ እቲ ስጋን እቲ ደምን እዩ ሂብዎም። ብፍላይ ነታ ጽዋዕ ኣል፡ዒሉ ክህቦም ከሎ ድማ፡ ኵላትና ካበኡ ክንሰቲ እዩ ኣዚዙ “ካብዚ ዅልኹም ስተዩ” (ማቴ 26:27)
   2. ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ፡ ብዛዕባ ቅዱስ ቍርባን ክዝረብ ከሎ፡ ክልቴኦም ስጋን ደምን ብሓባር እዮም ዝጥቀሱ።
   3. ኩሎም ኣቦታት ቤተክርስቲያን፡ ካብ ቀዳማይ ሚእቲ ዓመት ኣትሒዙ ክልቲኡ ስጋን ደምን ይዕደል ምንባሩ ይሕብሩ።
6. እቲ ስጋ ተመቒሉ ነቶም ኣምነቲ ምስ ተዓደለ፡፡ነፍሲ ወከፍ እቲ ምቃል፡ ዋላ እታ ዝነኣሰት ክፋል፡ ፍጽምና ዘለዋ ስጋ ክርስቶስ እያ ኢልና ንኣምን፡ ኣብቲ ወይኒ’ውን ከምኡ።  

ንሕናውን ሓንሳእ እቲ ወይንን ሕብስትን ምስ ተለወጠ፡ ምሉእ ምሉእ ክሳዕ ዝውዳእ ስጋን ደምን ይኸውን ኢልና ኢና እነአምን። ገለ ወንጌላውያን ግን ድሕሪ እቲ ቍርባን ዝተረፈ እንተሎ ከም ኩሉ ካልእ ዘየድሊ ኮይኑ ከለ ይኽእል’ዩ ይብሉ።

ቀሺ ማርቆስ ዳውድ፡ ኦርዶክሳዊ ምስጢራተ ቤተክርስቲያን
ቤት ማሕተም ትንሳኤ ዘጉባኤ፡ 1952።